DİŞ SIKMA (BRUKSİZM)
Diş sıkma (bruksizm) gün içinde ve/ veya gece uykuda dişlerin ileri derece sıkılması ve çiğneme kaslarının anormal derecede aktif olmasıdır. Diş sıkma bazen dişlerin birbirine sürtünmesi sebebiyle diş gıcırdatma ile birlikte görülür.
Bu rahatsızlığın en önemli belirtileri uyandıktan sonra çiğneme kaslarında hissedilen yorgunluk, baş, kulak ve boyun ağrıları, çok ileri durumlarda eklemlerde kilitlenme, eklemlerden ses gelmesi ve eklem ağrısıdır. Sürekli tekrarlanan sıkma hareketi çene kaslarının kalınlaşmasına (hipertropi) sebebiyet vererek, çenenin her iki yanında ceviz büyüklüğünde görünür şekilde sert kitle oluşmasına ve yüz estetiğinin bozulmasına neden olur.
Diş sıkma ve diş gıcırdatmanın önemli nedenlerinden biri stres olmakla birlikte psiko-sosyal, genetik faktörler, kullanılan bazı ilaçların yan etkileri gibi başka nedenlere bağlı olarak da gelişmektedir.
Diş Sıkma (Bruksizm) tedavisi
Tedavi edilmeyen diş sıkma (bruksizm) ve diş gıcırdatma, çene eklemlerinde ve yüz kaslarında şiddetli ağrıya, dişlerde aşınmaya ve mine kaybına, aşınma ve mine kaybına bağlı olarak çatlama ve kırılmalara sebebiyet verebilir. Diş etinde çekilmeye neden olarak genel diş ve ağız sağlığını bozabilir.
Diş sıkma (bruksizm) ve diş gıcırdatma tedavisinde okluzal splint adı verilen apereyler kullanılmaktadır. Okluzal splint apereyler; çiğneme sistemi fonksiyonu üzerindeki etkisiyle anormal kas aktivitelerini azaltmak, dişleri travmatik kuvvetlerden korumak, temperomamdibular (çene ve eklem disfonksiyonu) hastalıkları önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır. Okluzal splintler genellikle sert akrilikten yapılan, çenelerden birine (genellikle alt çeneye) uygulanan ve karşıt çenedeki dişlerin tümüyle eşit bir temasının kurulmasını sağlayan takılıp çıkarılabilen apereylerdir. Diş sıkma (bruksizm) ve diş gıcırdatma için yumuşak, ağız içi apareyler olarak bilinen gece plakları da önerilmektedir. Gece plakları (yumuşak ağız içi apereyler) çiğneme kuvvetleri karşısında okluzal splint sert akrilikler kadar dirençli ve dayanıklı olmadıklarından, gelen yükleri engelleyemezler, sıkma kuvvetinden dişlere gelen kuvveti karşılayamazlar, bu nedenle daha çabuk yıpranırlar, daha çabuk renkleştiklerinden ve besin birikimine sebep olduklarından hijyen sorunu yaşanabilir. Ancak; okluzal splint sert akrilik yapısıyla, sıkma kuvvetini, yumuşak yapılı gece plağına göre daha güçlü karşılar. Hekim okluzal splintin yanında tedavi başarısını artırmak için protez, beslenme diyeti, apareylerle birlikte uyku hijyeni, psikoanaliz ve meditasyon gibi tedaviyi destekleyici, hastadan hastaya değişen önerilerde bulunabilir.
Diş sıkma (bruksizm) ve diş gıcırdatma sebebiyle çene eklemi rahatsızlığı yaşayan hastalara botoks tedavisi önerilir. Düzenli olarak botoks yapıldığında, hastaya göre 3-12 ay arasında başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Hekim tavsiyelerine uyulması ve yaklaşık 1,5 yıllık düzenli hekim kontrolü ile diş sıkma (bruksizm) ve diş gıcırdatma rahatsızlığı büyük oranlarda tedavi edilir. Eklem ağrıları olmayan hastaların 2 ayda bir, eklem ağrısı olan hastaların ilk başlarda 3 haftada bir, sonrasında ise 2 ayda bir olmak üzere düzenli hekim kontrolü ile tedaviye devam etmesi tedavinin başarı oranını yükseltir.
Hastalar çoğu zaman diş sıktığının ve/veya diş gıcırdattığının farkında olmaz. Diş hekimi tarafından yapılacak detaylı bir ağız içi muayenesi ve anamnez, teşhisin konularak, uygun tedaviye başlanmasını sağlar. Diş sıkma (bruksizm) ve diş gıcırdatma sorunu teşhis edilip tedavi edilebilir. 6 ayda bir yapılması önerilen düzenli diş hekimi kontrolü ile bu rahatsızlığın teşhisi ve tedavisi mümkündür.